Alerjiye sebep olan maddelerin (alerjen) burun mukozasına temas etmesi sonucu görülen; burun ve gözlerde kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı, boğaz kaşıntısı gibi şikâyetlere neden olan hastalık alerjik nezle olarak tanımlanmaktadır.
Alerjik nezlenin sebebi, vücut savunma sisteminin havada bulunan ve solunum ile buruna giren parçacıklara karşı oluşturduğu anormal reaksiyondur. Alerjik nezle halk dilinde saman gribi, saman nezlesi veya yaz nezlesi olarak adlandırılırken eş anlamlı olarak alerjik rinit (burun iltihabı) terimi de kullanılmaktadır.
Bu tür hastalarda oluşan alerjik reaksiyonların şiddeti kişiden kişiye farklılık göstermekte, bazı hastalar bu reaksiyonları hafif bir şekilde atlatırken bazı hastalarda oluşan reaksiyonlar işlerini engelleyecek ve yaşam kalitelerini etkileyecek kadar şiddetli olabilmektedir.
Alerjik nezle şikâyetlerin görülme zamanına göre persistan (sürekli) ve interminant (aralıklı) olmak üzere iki gruba ayrılırken, şiddetine göre ağır, orta ve hafif olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.
Havada taşınacak kadar hafif ve küçük olan bitki ve hayvan proteinleri burnumuz, gözümüz ve boğazımızdaki zarlar üzerinde birikmektedirler. Bu parçacıkların en sık rastlananları hayvan tüyleri, polenler, mantar sporları ve ev tozu akarlarıdır. İlkbaharın erken dönemlerinde polenler ya da çevrede sıklıkla rastlanan ağaçlar alerjik reaksiyonlara neden olmaktadır. İlkbaharın geç dönemlerinde ise polenler çayırlardan kaynaklanmaktadır. Polenleri havayla taşınamayan renkli süs bitkileri de nadiren alerjiye sebep olabilir. Bazı bitkiler ise Ağustosun sonunda polen vermeye başlar ve Eylül ayı boyunca polen oluşturmaya devam ederler. Polenler kimi zaman Ekim ayına kadar veya ilk soğuklara kadar havada bulunabilirler.
Mantarlar meyvelerin bozulmasına ve ekmeğin küflenmesine sebep olan mikroorganizmalardır. Bununla birlikte çayırlarda, kuruyan yapraklarda, tohumlarda ve aynı zamanda toprakta da bulunurlar. Soğuğa dirençli oldukları için mantarlara karşı alerjik olan bünyelerde alerji sorunu uzun sürer. Karın toprağı örttüğü zamanlar dışında bir yıl boyunca sporları havada kalır. Ev içinde mantarlar, bitkilerde ve onların toprağında yaşar. Çamaşır odaları ve bodrum katları gibi nemli yerlerin yanı sıra peynir ve mayalanmış içkilerde de bulunurlar.
Alerjenler hayvan artıkları, kozmetik malzemeler, mantarlar, yiyecekler ve ev tozları da dahil olmak üzere bütün yıl boyunca ortamda bulunurlar.
Ev tozu, mobilyalardan dökülen selülozdan, mantarlardan, akarlardan, ev hayvanlarında dökülen artıklardan ve böcek parçalarından oluşan karmaşık bir yapıdır. Kışın sıcak hava sistemlerinin açılmasıyla ev tozunun alerjik etkisi artmaktadır.
Alerji tedavisinde kullanılan başlıca ilaç grupları; antihistaminikler (alerjik reaksiyonları baskılar), dekonjestanlar (burun içindeki ödemi azaltır), kromolin (reaksiyona neden olan maddelerin hücrelerden salınmasını önler), kortizon (reaksiyonları azaltır, enjeksiyon, hap ya da sprey olarak kullanılabilir) ve aşıdır (alerjenin vücutta alerji oluşturmadan bloke edilmesini sağlar, alerjene hassasiyeti azaltır).
Özel Doğuş Hastanesinde testlerle ya da hikâye ile şikâyetlere neden olan bir alerjen saptandığında tıbbi tedavinin yanı sıra bu alerjen maddelerden korunmaya yönelik çevre kontrolü danışmanlığı da verilmektedir.
Alerjik nezle tedavisinde takip edilen yaklaşım sırası şu şekildedir:
Alerjik reaksiyona neden olan alerjenlerle temasın kesilmesi,
Alerjik reaksiyonların ilaç tedavisi ile önlenmesi
Aşı tedavisi
Ameliyat: Özellikle burun tıkanıklığına neden olan burun eti büyümeleri, burun içi polip oluşumları ve tedaviye yanıt vermeyen kronik sinüzit durumlarında cerrahi tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir. Burun tıkanıklıklarının ve enfeksiyonun tedavisi hastanın şikâyetlerinin azalmasında faydalı olur.
Özel Doğuş Hastanesi’nde alerjiye karşı tedavi belirlenirken deneyimli doktorlar alerjinin boyutu ve hastanın hayat tarzını göz önünde bulundurarak karar verirler.